tel. 52 335 01 70email: kontakt@onkodietetyka.pl

FacebookTwitter

Dieta przy chemioterapii chłoniaka

Po diagnozie postawionej przez lekarza bądź w trakcie leczenia przeciwnowotworowego wiele osób decyduje się wprowadzić zdrową, zbilansowaną dietę. Dzięki temu zwiększamy swoje poczucie sprawczości wiedząc, że robimy coś dobrego dla naszego zdrowia. Spożywanie odpowiedniej ilości, pełnowartościowego jedzenia pomoże utrzymać siły do walki z chorobą, podniesie poziom energii w ciągu dnia oraz poprawi samopoczucie. Przy wprowadzeniu odpowiednich zaleceń żywieniowych oraz utrzymaniu optymalnego poziomu masy mięśniowej zwiększamy odpowiedź komórek nowotworowych na cytostatyki, przez co szanse na pozytywne zakończenie terapii antynowotworowej wzrastają.

Dolegliwości, które mogą pojawić się w trakcie bądź po leczeniu chemioterapią nowotworową zależą od wielu czynników, w tym ilości zastosowanych leków czy indywidualnej tolerancji chorego. Im więcej różnych cytostatyków jest zastosowanych w ramach jednego cyklu, tym większe ryzyko pojawienia się nieprzyjemnych dolegliwości. Warto mieć na uwadze, że wiele działań niepożądanych można zminimalizować bądź kontrolować stosując odpowiednie metody, w tym odpowiednie, zindywidualizowane żywienie. 

Jakie są najczęstsze efekty uboczne przy chemioterapii chłoniaka, które możemy wspomóc dietą? 

Chemioterapia oprócz niszczącego wpływu na komórki nowotworowe również zatrzymuje bądź upośledza tworzenie się nowych, zdrowych komórek w organizmie. Przed, w trakcie bądź po zakończonym leczeniu warto wykonać badania biochemiczne, które powiedzą jakie składniki odżywcze powinniśmy dostarczyć do organizmu. Nieprawidłowości w badaniach, które najczęściej występują przy leczeniu chłoniaków cytostatykami to:

  • Obniżenie liczby leukocytów, co w praktyce powoduje obniżenie odporności i łatwość w zapadaniu na  infekcje bakteryjne, wirusowe czy grzybicze. 
  • Obniżenie liczby płytek krwi – może spowodować krwawienia bądź powstawanie siniaków na ciele oraz będzie przeciwskazaniem do podania kolejnej dawki chemii. 
  • Spadek liczby erytrocytów oraz niska hemoglobina – objawami może być ciągłe zmęczenie, osłabienie czy apatia. 

Innymi efektami ubocznymi chemioterapii są: 

  • Zmiany w błonie śluzowej układu pokarmowego; 
  • Zmiana smaku; 
  • Zaparcia bądź biegunki; 
  • Wstręt do jedzenia; 
  • Utarta apetytu; 
  • Mdłości i wymioty; 

Objawy te wpływają bezpośrednio na rodzaj, ilość i częstotliwość spożywanych pokarmów jak i na stopień trawienia oraz wchłaniania niezbędnych substancji odżywczych. Skutkiem tych dolegliwości może być utrata masy ciała co może prowadzić do niedożywienia organizmu. 

Praktyczne wskazówki dotyczące diety w chemioterapii chłoniaka

Rodzajem diety, którą zaleca się przy chemioterapii chłoniaka jest dieta lekkostrawana z zachowaniem jak najwyższej czystości mikrobiologicznej. Dzięki tym modyfikacjom w żywieniu ograniczamy czynniki, które będą podrażniać błonę śluzową żołądka, zarazem poprawie ulegnie wchłanianie składników pokarmowych. Priorytetem jest ograniczenie możliwości zakażania drogą doustną, w związku z tym:

  1. Wyklucz z diety produkty spożywcze, które naturalnie zawierają żywe kultury bakterii bądź są produktami niepasteryzowanymi tj. jogurt, kefir, maślanka, twaróg, zsiadłe mleko, mleko świeże, sery pleśniowe i dojrzewające, ogórki kiszone, kapusta kiszona. 
  2. Unikaj surowych produktów i potraw, tj. warzywa, sałatki, owoce, surowe mięso, np.  tatar, produkty marynowane czy wędzone. 
  3. Myj i płucz wszystkie produkty spożywcze. 
  4. Naczynia i sztućce powinny być wyparzone. 
  5. Zalecane jest, by potrawy były świeżo przygotowane. Przechowywanie gotowych posiłków w lodówce bądź odmrażanie ich może wpłynąć na rozwój bakterii. 
  6. Myj ręce przed przygotowaniem posiłku oraz przed jego spożyciem. 
  7. Używaj oddzielnych desek do krojenia w przypadku obróbki mięsa, ryb i warzyw. 
  8. Zalecana obróbka produktów to gotowanie w wodzie bądź na parze, pieczenie w folii, miksowanie, rozdrabnianie czy przecieranie. 

Oprócz zwrócenia uwagi na zasady aseptyki przygotowania posiłków dieta w chemioterapii powinna zawierać odpowiednią podaż energii, białka pełnowartościowego oraz składników odżywczych, witamin i minerałów. Przyspieszy to proces regeneracji po zastosowanym leczeniu oraz wpłynie na szybkość powrotu parametrów biochemicznych do normy. Bowiem zminimalizowanie efektów ubocznych chemioterapii i poprawa samopoczucia będzie również zależna (oprócz farmakoterapii) od ilości energii oraz jakości bieżącej diety. Jeśli nie czujesz się na siłach by skomponować samodzielnie pełnowartościową dietę bądź zalecenia, o których czytasz wykluczają się wzajemnie skorzystaj z porady specjalisty, np. dietetyka onkologicznego. Onkodietetyk oprócz wyżej wymienionych założeń dostosuje odpowiednią konsystencję diety, wartość odżywczą oraz zwróci uwagę na interakcje, które mogą zachodzić pomiędzy przyjmowanymi lekami a żywnością. 

Źródła
  1. A. Strąg-Lemanowicz , W. Leppert, Rola onkologicznego leczenia systemowego u pacjentów z zaawansowaną chorobą nowotworową, Medycyna Paliatywna w Praktyce 2014; 8, 1, 11–22. 
  2. A. Lewandowska, Alicja. Woźniak, Leczenie żywieniowe u chorych na nowotwory układów krwiotwórczego i chłonnego, Hematologia 2016, tom 7, nr 3, 243–249 
  3. O. Pylak-Piwko, B. Nieradko-Iwanicka, Side effects of drugs used in cancer chemotherapy. Journal of Education, Health and Sport. 2017;7(8):1434-1451. 
  4. https://www.su.krakow.pl/repozytorium-plikow/strefa-pacjenta/zalecenia-po-hospitalizacji/67-ds-11-dieta-ubogobakteryjna-po-przeszczepie-szpiku-kostnego/file 
  5. https://www.macmillan.org.uk/ 

mgr Magdalena Ulikowska

mgr Magdalena Ulikowska