tel. 52 335 01 70email: kontakt@onkodietetyka.pl

FacebookTwitter

Fakty i mity dietetyczne: białko żywi raka

FAKTY I MITY DIETETYCZNE MIT: BIAŁKO ŻYWI RAKA

Mit: W dalszym ciągu wiele osób wierzy, że białko “karmi” raka. Jest to nieprawda, która może doprowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Mity dietetyczne czy stereotypy są utartymi, fałszywymi przekonaniami, które nie mają pokrycia we współczesnej wiedzy. Kształtowanie ich trwa latami, przez co trudno zmienić sposób myślenia i związane z tym postępowanie. Jest to uproszczone myślenie. Coraz częściej się mówi, o tym, że wędliny, kiełbasy, czerwone mięso i hamburgery mogą zwiększyć ryzyko zachorowania na raka. Mięso to źródło białka więc upraszczając białko żywi raka. Jest to Fałsz!

Fakt: Osoba chorująca na nowotwór ma zwiększone zapotrzebowanie na kalorie oraz białko. Wynika to z wpływu komórek nowotworowych i ich funkcjonowania na metabolizm organizmu, przez co procesy katabolizmu, czyli rozpadu przeważają nad procesami anabolizmu, czyli tworzenia.

Faktem jest również to, że wysoko przetworzone mięso może mieć wpływ na zwiększone ryzyko powstania chorób nowotworowych. Jednak dotyczy to innych substancji, które zawarte są w tych produktach (wędliny, kiełbasy, hamburgery). Dokładnie są to heterocykliczne aminy aromatyczne, nitrozoaminy i nitrozwiązki, wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne czy barwniki. Spożywając mięso przygotowywane samodzielnie w domu, tym bardziej w towarzystwie warzyw zdecydowanie zmniejszamy ryzyko powstania nowotworu.

Po co osobie z chorobą nowotworową potrzebne jest białko?

Funkcja białka w organizmie osoby chorej na nowotwór ma podstawową funkcję naprawczą. Uzupełnia ubytki, wspomaga szybszy proces regeneracji ran po operacji chirurgicznej czy zastosowanym leczeniu systemowym. Niewystarczająca podaż białka z żywnością ma wpływ na układ immunologiczny i gorszą regenerację tkanek. Tym bardziej że organizm nie ma możliwości magazynowania białka, dlatego trzeba stale dostarczać go z żywnością.

Białka w ciele pełnią również szereg innych funkcji. Oprócz funkcji strukturalnych i budulcowych białka tworzą enzymy, hormony i przejmują funkcję transportującą inne substancje. Wchodzą również w skład układu immunologicznego.

Przyczyny niedoboru białka w organizmie osoby chorej na nowotwór?

Podczas trwania choroby nowotworowej następują zmiany metaboliczne, które polegają m.in. na zwiększonym obrocie białek w organizmie. Zwiększa się również wydatek energetyczny organizmu i w połączeniu z częstym zmniejszeniem ilości spożywanych posiłków w trakcie leczenia onkologicznego dochodzi do rozpadu tkanki mięśniowej oraz wykorzystania wszystkich zasobów białkowych w organizmie. Ze względu na wcześniej wspomniane funkcje organizmu należy systematycznie dostarczać dobrej jakości białko z pożywienia.

Badania diagnostyczne – jak rozpoznać niedożywienie białkowe

Dzięki diagnostyce laboratoryjnej możemy dowiedzieć się, jak funkcjonuje gospodarka białkowa. Do oceny stanu odżywienia i rozpoznania niedostatecznej ilości białka w organizmie służą między innymi takie parametry jak: białko całkowite, albumina, prealbumina czy transferyna. Pod uwagę bierze się również pomiary antropometryczne, badania immunologiczne oraz objawy kliniczne.

Dieta wysokobiałkowa – ile powinno być białka w diecie?

Ilość białka w diecie u osoby chorującej na nowotwór powinna być zwiększona, nawet dwukrotnie z powodu zmian metabolicznych, jakie zachodzą podczas trwania choroby. Zdrowa, dorosła osoba powinna przyjmować 0,9 g białka na kg masy ciała. Osoby obarczone chorobą nowotworową, zwłaszcza ze zdiagnozowanym niedożywieniem powinny dostarczać od 1,5-2 g białka na kilogram masy ciała. Dla osoby ważącej 70 kg jest to 105 g białka.

Jakie są najlepsze źródła białka w diecie osoby chorej na nowotwór?

W diecie osoby chorej na nowotwór oprócz odpowiedniej ilości spożywanego białka ważna jest również jakość białka. Ważną kwestią jest, by białko było pełnowartościowe. Dzięki temu wartość odżywcza i przyswajalność białka wzrastają i może być lepiej wykorzystane przez organizm do syntezy ustrojowej. To czy białko jest pełnowartościowe, zależy od zawartości aminokwasów, czyli cegiełek, z których zbudowane jest białko. Pełny zakres aminokwasów mają produkty odzwierzęce takie jak mięso, ryby, jaja, mleko i produkty nabiałowe. Dlatego jeśli osoba toleruje te produkty, powinna obligatoryjnie zastosować je w diecie. W przypadku braku możliwości spożywania tych produktów jako zamienniki można stosować doustne suplementy pokarmowe.

Właściwa podaż białka pod względem ilości, strawności oraz jakości będzie wpływała na utrzymanie homeostazy organizmu, czyli całościowego prawidłowego funkcjonowania. Jednak tworzenie zaleceń żywieniowych zawsze wymaga indywidualnego podejścia do chorego.

Źródła
  1. Rybowska A., Stereotypy żywieniowe i ich wpływ na zachowania konsumentów, Probl Hig Epidemiol 2013, 94(3): 465-468.
  2. E. Mess, M. Ornat, R. Sławomirska, Rola białka u chorych w postępującym stadium choroby nowotworowej, Medycyna Paliatywna 2017; 9(3): 133–138
  3. Stachelska A., Obecność mutagenów i kancerogenów w żywności oraz ich wpływ na organizm człowieka, Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 2006, 1 (46), 21 – 29
  4. Murray RK, Granner DK, Mazes PA, Rodwell VW. Biochemia Harpera. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2001.
  5. Standardy leczenia żywieniowego w onkologii, Onkol Prakt Klin Edu 2015;1(1):19-36.
https://polspen.pl/nasza-dzialalnosc/publikacje/fakty-i-mity-zywienia-w-onkologii.pdf

mgr Magdalena Ulikowska

mgr Magdalena Ulikowska