Stosowanie diety wysokoprzetworzonej bogatej w cukry proste i żywność fast food oraz ubogiej w świeże warzywa i owoce, czy inne produkty o wysokiej wartości odżywczej (białko dobrej jakości, zdrowe tłuszcze itp.) może zwiększać ryzyko zachorowania na raka. Trudno jest w 100% udowodnić, które składniki żywności bezpośrednio przyczyniają się do rozwoju nowotworu, jednak badania obserwacyjne wielokrotnie potwierdzały, że spożywanie wybranych produktów spożywczych może zwiększać prawdopodobieństwo zachorowania. Sprawdź, które to produkty.
Wysoko przetworzona żywność* która charakteryzuje się wysoką zawartością cukrów prostych oraz niską zawartością błonnika i składników odżywczych powiązana jest z wyższym ryzykiem nowotworu[i]. Liczne badania wskazują, że dieta (bogata w węglowodany proste), która powoduje wzrost stężenia glukozy we krwi, oraz częste utrzymywanie jej na wysokim poziomie zwiększa ryzyko kilku nowotworów w tym, żołądka, piersi i jelita grubego.[ii],[iii],[iv],[v]
Kolejne z badań wskazuje, że osoby spożywające dietę bogatą w rafinowane węglowodany (cukry proste: słodkie napoje, ciasteczka, chipsy itp.) były prawie dwukrotnie bardziej narażone na śmierć z powodu raka jelita grubego niż osoby, których dieta była uboga w produkty o wysokiej zawartości węglowodanów rafinowanych [vi].
Z przeglądu, z 2013 roku wynika, że wyższe poziomy insuliny i glukozy we krwi mogą powodować stany zapalne w organizmie[vii]. W dłuższej perspektywie może prowadzić to do wzrostu nieprawidłowych komórek, a w konsekwencji prowadzić do rozwoju nowotworu.[viii],[ix] Może być to odpowiedzią, dlaczego osoby z cukrzycą, a tym samym z wysokim poziomem glukozy i insuliny we krwi są w grupie zwiększonego ryzyka zachorowania na niektóre typy nowotworów. Wnioski z kolejnej metaanalizy wykazały, że osoby chorujące na cukrzycę mają o 22% wyższe ryzyko zachorowania na raka jelita grubego niż osoby niechorujące na to schorzenie[x].
Podsumowując, pamiętaj znacznie ogranicz, a najlepiej całkowicie wyeliminuj produkty zwiększające stężenie glukozy i insuliny we krwi takie jak: pokarmy bogate w cukier i rafinowane węglowodany.
* (są to produkty, które zostały poddane obróbce technologicznej w zakładach przemysłu spożywczego, tak aby zwiększyć ich czas przydatności do spożycia oraz skrócić czas przygotowywania w domu. Zawiera ona zwykle wiele dodatków do żywności, a takich produktów raczej nie wytworzymy samodzielnie w domu).
Międzynarodowa Agencja Badań nad rakiem (IARC) uważa, że wysoko przetworzone mięso może być potencjalnym czynnikiem powodującym raka[xi]. Przetworzone mięso jest to mięso, które zostało poddane obróbce w celu zachowania smaku poprzez zastosowanie solenia, peklowania lub wędzenia. W tej grupie znajdują się parówki, szynka, bekon, chorizo, salami i niektóre wędliny. Badania obserwacyjne wykazały związek między spożywaniem wysokoprzetworzonego mięsa a zwiększonym ryzykiem raka, w szczególności raka jelita grubego[xii]. z metaanalizy z 2009 roku wynika, że ludzie, których dieta obfitowała w przetworzone mięso, mieli o 20–50% zwiększone ryzyko zachorowania na raka jelita grubego, w porównaniu z osobami spożywającymi tego typu żywność w bardzo małych ilościach lub wcale[xiii]. Inne dwie metaanalizy wykazały, że spożywanie około 50 gramów wysoko przetworzonego czerwonego mięsa dziennie może zwiększać raka jelita grubego o prawie jedną piątą.[xiv],[xv] Ze względu na to, że wyniki badań łączące nieprzetworzone czerwone mięso z nowotworami są niespójne, nie ma potrzeby całkowitej eliminacji tego produktu z diety.[xvi],[xvii],[xviii]
Przygotowywanie (obróbka termiczne) niektórych potraw w wysokich temperaturach, takich jak grillowanie, smażenie, pieczenie może wytwarzać szkodliwe związki, takie jak heterocykliczne aminy (HA) i produkty końcowe zaawansowanej glikacji [xix] – nie tylko w mięsie, ale również w rybach. Nadmierne nagromadzenie tych szkodliwych związków może przyczyniać się do stanu zapalnego i może odgrywać znaczącą rolę w rozwoju raka i innych chorób.[xx] Niektóre produkty żywnościowe, takie jak pokarmy zwierzęce bogate w tłuszcze i białka, a także produkty wysoko przetworzone poddane nieodpowiedniej obróbce termicznej oraz zbyt wysokiej temperaturze najprawdopodobniej wytwarzają te szkodliwe związki. Aby zminimalizować ryzyko powstawania tych szkodliwych substancji, unikaj “przypalania” swojego jedzenia i wybieraj łagodniejsze metody obróbki termicznej na przykład gotowanie, gotowanie na parze lub duszenie. Dodatek ziół i przypraw, również może być pomocne.
[i] Donaldson, M. S. (2004). Nutrition and cancer: a review of the evidence for an anti-cancer diet. Nutrition journal, 3(1), 19.
[ii] Augustin, L. S., Gallus, S., Franceschi, S., Negri, E., Jenkins, D. J., Kendall, C. W., … & La Vecchia, C. (2003). Glycemic index and load and risk of upper aero-digestive tract neoplasms (Italy). Cancer Causes & Control, 14(7), 657-662.
[iii] Nagle, C. M., Olsen, C. M., Ibiebele, T. I., Spurdle, A. B., Webb, P. M., Australian National Endometrial Cancer Study Group, & Australian Ovarian Cancer Study Group. (2013). Glycemic index, glycemic load and endometrial cancer risk: results from the Australian National Endometrial Cancer study and an updated systematic review and meta-analysis. European journal of nutrition, 52(2), 705-715.
[iv] Nagle, C. M., Olsen, C. M., Ibiebele, T. I., Spurdle, A. B., Webb, P. M., Australian National Endometrial Cancer Study Group, & Australian Ovarian Cancer Study Group. (2013). Glycemic index, glycemic load and endometrial cancer risk: results from the Australian National Endometrial Cancer study and an updated systematic review and meta-analysis. European journal of nutrition, 52(2), 705-715.
[v] Eslamian, G., Jessri, M., Hajizadeh, B., Ibiebele, T. I., & Rashidkhani, B. (2013). Higher glycemic index and glycemic load diet is associated with increased risk of esophageal squamous cell carcinoma: a case-control study. Nutrition research, 33(9), 719-725.
[vi] Sieri, S., Krogh, V., Agnoli, C., Ricceri, F., Palli, D., Masala, G., … & Brighenti, F. (2015). Dietary glycemic index and glycemic load and risk of colorectal cancer: results from the EPIC‐Italy study. International journal of cancer, 136(12), 2923-2931.
[vii] Paoli, A., Rubini, A., Volek, J. S., & Grimaldi, K. A. (2013). Beyond weight loss: a review of the therapeutic uses of very-low-carbohydrate (ketogenic) diets. European journal of clinical nutrition, 67(8), 789.
[viii] Paoli, A., Rubini, A., Volek, J. S., & Grimaldi, K. A. (2013). Beyond weight loss: a review of the therapeutic uses of very-low-carbohydrate (ketogenic) diets. European journal of clinical nutrition, 67(8), 789.
[ix] Denley, A., Carroll, J. M., Brierley, G. V., Cosgrove, L., Wallace, J., Forbes, B., & Roberts, C. T. (2007). Differential activation of insulin receptor substrates 1 and 2 by insulin-like growth factor-activated insulin receptors. Molecular and cellular biology, 27(10), 3569-3577.
[x] Wu, L., Yu, C., Jiang, H., Tang, J., Huang, H. L., Gao, J., & Zhang, X. (2013). Diabetes mellitus and the occurrence of colorectal cancer: an updated meta-analysis of cohort studies. Diabetes technology & therapeutics, 15(5), 419-427.
[xi] Domingo, J. L., & Nadal, M. (2017). Carcinogenicity of consumption of red meat and processed meat: a review of scientific news since the IARC decision. Food and chemical toxicology, 105, 256-261.
[xii] McGuire, S. (2016). World cancer report 2014. Geneva, Switzerland: World Health Organization, international agency for research on cancer, WHO Press, 2015.
[xiii] Santarelli, R. L., Pierre, F., & Corpet, D. E. (2008). Processed meat and colorectal cancer: a review of epidemiologic and experimental evidence. Nutrition and cancer, 60(2), 131-144.
[xiv] Bouvard, V., Loomis, D., Guyton, K. Z., Grosse, Y., El Ghissassi, F., Benbrahim-Tallaa, L., … & Straif, K. (2015). Carcinogenicity of consumption of red and processed meat. The Lancet Oncology, 16(16), 1599-1600.
[xv] Larsson, S. C., & Wolk, A. (2012). Red and processed meat consumption and risk of pancreatic cancer: meta-analysis of prospective studies. British journal of cancer, 106(3), 603.
[xvi] Alexander, D. D., & Cushing, C. A. (2011). Red meat and colorectal cancer: a critical summary of prospective epidemiologic studies. Obesity reviews, 12(5), e472-e493.
[xvii] Alexander, D. D., Weed, D. L., Cushing, C. A., & Lowe, K. A. (2011). Meta-analysis of prospective studies of red meat consumption and colorectal cancer. European Journal of Cancer Prevention, 20(4), 293-307.
[xix] Sugimura, T., Wakabayashi, K., Nakagama, H., & Nagao, M. (2004). Heterocyclic amines: Mutagens/carcinogens produced during cooking of meat and fish. Cancer science, 95(4), 290-299.
[xx] Joshi, A. D., Kim, A., Lewinger, J. P., Ulrich, C. M., Potter, J. D., Cotterchio, M., … & Stern, M. C. (2015). Meat intake, cooking methods, dietary carcinogens, and colorectal cancer risk: findings from the Colorectal Cancer Family Registry. Cancer medicine, 4(6), 936-952.
