Rak wątroby jest nowotworem, który powstaje pierwotnie w tkance wątroby. W aż 90% zachorowań występuje rak wątroby, który wywodzi się z hepatocytów – komórek stanowiących główną masę miąższu wątroby – i nazywany jest rakiem wątrobowokomórkowym. Zazwyczaj ma postać litego guza unaczynionego przez krew pochodzącą z tętnicy wątrobowej.
U większości pacjentów rak wątroby powstaje i rozwija się w wątrobie marskiej. Marskość wątroby jest konsekwencją przewlekłej choroby wątroby, takiej jak:
zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu B (HBV) lub typu C (HCV),
alkoholizmu czy niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby, w wyniku której dochodzi do powolnych przemian tkanki wątroby.
Do pozostałych czynników ryzyka zachorowania na raka wątroby zalicza się:
otyłość,
cukrzycę,
autoimmunlogiczne zapalanie wątroby,
chorobę Wilsona
narażenie na działanie substancji toksycznych takich jak: sterydy anaboliczne czy aflatoksyny.
Obrzęki przy raku wątroby
Obrzęki powstają w wyniku gromadzenia się płynu w przestrzeni pozakomórkowej i pozanaczyniowej tkanek i narządów. Zazwyczaj są skutkiem jednego z czterech mechanizmów:
wzrostu ciśnienia hydrostatycznego w odcinku żylnym włośniczek,
spadku ciśnienia onkotycznego osocza,
utrudnionego odpływu chłonki,
zwiększonej przepuszczalności ścian włośniczek.
W przypadku choroby nowotworowej obrzęki nóg mogą wystąpić w wyniku:
powikłania zakrzepowo – zatorowego,
niewydolności wątroby lub nerek,
jako konsekwencja samego nowotworu lub jego
leczenia.
Marskość wątroby jako przyczyna systemowa, zazwyczaj prowadzi do obustronnej opuchlizny kończyn dolnych. W przypadku obrzęku jednej kończyny przyczyna jest raczej zatorowa.
Obrzęk limfatyczny – co to jest?
Obrzęk limaftyczny związany jest z zaburzeniami przepływu chłonki. Nieprawidłowe funkcjonowanie układu limfatycznego może być pierwotne, związane z budową samego układu limfatycznego albo wtórne, kiedy obrzęk pojawia się jako konsekwencja jakiejś interwencji. Najczęstszą przyczyną wtórnego obrzęku limfatycznego na świecie jest leczenie nowotworów złośliwych. Chirurgiczne usunięcie części węzłów chłonnych i komórek nowotworowych w zaatakowanych częściach ciała prowadzi do uszkodzenia układu limfatycznego i przerwania drenażu limfy, a radioterapia może po prostu zniszczyć naczynia limfatyczne.
Obrzęk limaftyczny kończyn dolnych w przebiegu choroby nowotworowej może być związany z zamknięciem naczyń lub węzłów chłonnych w wyniku ucisku guza na drogi przepływu, a co za tym idzie jego zablokowanie i zastój chłonki. Komórki rakowe przenikające do węzłów chłonnych mogą powodować zatory w naczyniach i stany zapalne naczyń limfatycznych, co też może prowadzić do powstawania obrzęków.
Według Międzynarodowego Stowarzyszenia Limfologii istnieją cztery stopnie nasilenia obrzęku limfatycznego:
Stopień 0 (utajony) – istnieją już zaburzenia w funkcjonowaniu układu limfatycznego, ale nadal radzi on sobie z produkowaną limfą. Obrzęk nie występuje. Może występować uczucie ciężkich nóg, pobolewanie nóg, uczucie zmęczenia nóg, drętwienie lub mrowienie.
Stopień I (odwracalny) – rozwija się delikatna, miękka opuchlizna. Po naciśnięciu skóry pozostaje w niej widoczne wgłębienie.
Stopień II (samoistnie nieustępujący) – opuchlizna jest widoczna. Po naciśnięciu skóry nie pozostaje w niej wgłębienie. Nadmierna ilość tkanki łącznej zaczyna twardnieć.
Stopień III (słoniowacizna) – opuchlizna jest bardzo duża, skóra stwardniała, występują zmiany skórne. Istnieje duże ryzyko infekcji i rozwoju ran.
Obrzęk nóg przy chorobie nowotworowej – jak radzić sobie z obrzękiem kończyn dolnych?
Obrzęk nóg przy chorobie nowotworowej spowodowany może być przez sam proces nowotworowy lub być efektem niepożądanym leczenia. Jednak jak radzić sobie z obrzękiem kończyn dolnych?
Znacznie łatwiej niż leczyć obrzęki limfatyczne jest im zapobiegać, dlatego warto obserwować swoje nogi – zarówno całe kończyny, ale też palce czy kostki – kolor skóry, ciepłotę, miękkość skóry. Wszelkie podejrzenia wystąpienia obrzęku oraz nagłe opuchnięcia w jakiejkolwiek części ciała powinny być zgłaszane lekarzowi, który pomoże zdiagnozować stopień nasilenia obrzęku limfatycznego, a następnie wdroży odpowiednie leczenie i zatrzyma postęp choroby.
Ze względu na znaczące prawdopodobieństwo wystąpienia obrzęków nóg w trakcie leczenia choroby nowotworowej, warto wspomóc układ limfatyczny poprzez:
siedzenie lub leżenie z nogami ułożonymi wyżej,
nieco ponad poziom miednicy,
unikanie długiego stania czy siedzenia,
nieprzeciążanie się,
dbanie o prawidłową masę ciała adekwatną do
wzrostu oraz zrównoważoną dietę,
dbanie o higienę skóry nóg i paznokci,
unikanie nadmiernej ekspozycji na promienie
słoneczne (również solarium), ze względu na zwiększone ryzyko poparzenia
osłabionej skóry,
unikanie gorących kąpieli oraz przebywania w
saunie,
ochronę przed ukąszeniami owadów, które mogą
powodować stan zapalny,
unikanie urazów i skaleczeń, zwłaszcza w obrębie
kończyn dolnych,
noszenie nieuciskającej garderoby (niewskazane
są skarpety z gumką, legginsy, ciasne spodnie, obcisła bielizna),
uprawianie, dopasowanej do możliwości i stanu
zdrowia, aktywności fizycznej.
W przypadku stopnia 0 oraz stopnia I nasilenia obrzęku limfatycznego powyższe działania powinny przynieść znaczącą ulgę i zmniejszyć opuchliznę oraz zahamować dalszy rozwój obrzęku. Natomiast w przypadku stopnia II i stopnia III nasilenia obrzęku limfatycznego konieczna jest interwencja specjalistów, aczkolwiek stosowanie powyższych zasad z pewnością zadziała wspomagająco w procesie leczenia obrzęków.
W leczeniu obrzęku limfatycznego ważne jest zredukowanie istniejącej opuchlizny oraz zapobieganie jej nawrotom. Bardzo istotnym elementem jest codzienna ochrona skóry w miejscu obrzęku, za pośrednictwem specjalistycznych preparatów np. dermokosmetyków mająca na celu zapobieganie powstawaniu ran i infekcji, które w przypadku znaczącej opuchlizny bardzo trudno się goją. Do najczęściej stosowanych metod leczenia należą:
manualny drenaż limfatyczny
kompresjoterapia (bandaże uciskowe),
stosowanie medycznej odzieży uciskowej,
rehabilitacja ruchowa,leczenie operacyjne.
Leczenie obrzęków, zwłaszcza w przebiegu choroby nowotworowej jest procesem długim i trudnym, dlatego duże znaczenie w trakcie prowadzenia terapii przeciwobrzękowej mają zajęcia psychoterapeutyczne w formie relaksacji lub choreoterapii pozwalające pacjentom na pokonanie przygnębienia i frustracji narastającej wraz ze zwiększaniem się i utrwalaniem obrzęku
Bibliografia
Michiels, A., Bouche, G. (2014). Rak wątroby: poradnik dla pacjentów – informacje oparte na wytycznych ESMO dotyczących praktyki klinicznej. European Society for Medical Oncology, wer. 2014.1.
Sauerwald, A., Niederholz, J. (2001). Obrzęk limfatyczny. Przebieg i leczenie. BSN-JOBST GmbH.
Skrzypek, M., Horbaczewska, M., Januszczak, E., Horbaczewska, J., Prystupa, A. (2013). Uogólnione obrzęki u pacjenta z ciężką niewydolnością serca i wątroby – diagnostyka i leczenie. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, Tom 19, Nr 4, 504-507.
Spannbauer, A., (2007). Dziesięć uwag praktycznych w związku z leczeniem obrzęków limfatycznych kończyn dolnych, Pielęgniarstwo Chirurgiczne i Angiologiczne, 2, 87–90.
Hawro, R., Hawro, B., Uchmanowicz, I., Krzyżanowski, D., (2004). Obrzęk limfatyczny jako następstwa leczenia choroby nowotworowej – aspekty rehabilitacyjno-pielęgnacyjne. Polska Medycyna Rodzinna, 6, Suplement 1: 77-84.
Dedykowany Opiekun - Magdalena Wiechowska
Zarządzaj zgodami plików cookie
Aby zapewnić jak najlepsze wrażenia, korzystamy z technologii, takich jak pliki cookie, do przechowywania i/lub uzyskiwania dostępu do informacji o urządzeniu. Zgoda na te technologie pozwoli nam przetwarzać dane, takie jak zachowanie podczas przeglądania lub unikalne identyfikatory na tej stronie. Brak wyrażenia zgody lub wycofanie zgody może niekorzystnie wpłynąć na niektóre cechy i funkcje.
Funkcjonalne
Zawsze aktywne
Przechowywanie lub dostęp do danych technicznych jest ściśle konieczny do uzasadnionego celu umożliwienia korzystania z konkretnej usługi wyraźnie żądanej przez subskrybenta lub użytkownika, lub wyłącznie w celu przeprowadzenia transmisji komunikatu przez sieć łączności elektronicznej.
Preferencje
Przechowywanie lub dostęp techniczny jest niezbędny do uzasadnionego celu przechowywania preferencji, o które nie prosi subskrybent lub użytkownik.
Statystyka
Przechowywanie techniczne lub dostęp, który jest używany wyłącznie do celów statystycznych.Przechowywanie techniczne lub dostęp, który jest używany wyłącznie do anonimowych celów statystycznych. Bez wezwania do sądu, dobrowolnego podporządkowania się dostawcy usług internetowych lub dodatkowych zapisów od strony trzeciej, informacje przechowywane lub pobierane wyłącznie w tym celu zwykle nie mogą być wykorzystywane do identyfikacji użytkownika.
Marketing
Przechowywanie lub dostęp techniczny jest wymagany do tworzenia profili użytkowników w celu wysyłania reklam lub śledzenia użytkownika na stronie internetowej lub na kilku stronach internetowych w podobnych celach marketingowych.